DÜNYA DİYABET GÜNÜ BİLGİ NOTU
Dünya Diyabet Günü (DDG), 160’tan fazla ülkede 1 milyardan fazla kişiye ulaşan, diyabet
farkındalığını artırmaya yönelik en geniş kapsamlı küresel sağlık kampanyasıdır. 1991 yılında
Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından başlatılmış;
2006 yılında Birleşmiş Milletler’in 61/225 sayılı kararıyla resmiyet kazanmıştır. Günün 14
Kasım’da kutlanmasının nedeni, 1922 yılında insülini keşfeden Sir Frederick Banting’in doğum
günü olmasıdır.
Uluslararası Diyabet Federasyonu’nun 2024 yılı verilerine göre, dünyada 589 milyon kişi
diyabetlidir ve bu kişilerin yaklaşık yarısına henüz tanı konulamamıştır. Diyabetli bireylerin
%75’i düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşamaktadır. 2050 yılına gelindiğinde, her sekiz
yetişkinden birinin yani yaklaşık 853 milyon kişinin diyabetli olacağı öngörülmektedir.
Türkiye’de diyabet erişkin nüfusun önemli bir kısmını etkilemektedir. Sağlık Bakanlığı STEPS
2023 verilerine göre, 20 yaş üzeri diyabet prevalansı %13–16 arasındadır; yaklaşık 9 milyondan
fazla kişi diyabetli veya prediyabetlidir. Bu durumun temel nedenleri arasında sağlıksız
beslenme, fiziksel hareketsizlik ve obezite yer almaktadır. Türkiye’de yetişkin nüfusun
%68,7’sinin fazla kilolu veya obez olması, diyabet açısından önemli bir risk faktörüdür.
Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen Türkiye Diyabet Programı (2023–2027), diyabetin
önlenmesi, erken tanının yaygınlaştırılması ve komplikasyonların azaltılmasına yönelik ulusal
düzeyde stratejiler içermektedir. Program, diyabetle mücadelede toplumsal farkındalığı
artırmak amacıyla “Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı” ile entegre biçimde
yürütülmektedir.
2025 yılı Dünya Diyabet Günü teması olarak “Diyabet ve Aile” belirlenmiştir. Bu tema,
diyabetle yaşayan bireylerin yaşam kalitesi, hastalık yönetimi ve psikososyal destek
süreçlerinde ailelerin temel rolüne dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Aile; diyabetin önlenmesi,
erken tanı, tedaviye uyumun sağlanması ve yaşam tarzı değişikliklerinin sürdürülebilirliğinde
en güçlü destek sistemidir.
Bu kapsamda, 14 Kasım Dünya Diyabet Günü 2025 etkinlikleri çerçevesinde, “Diyabet ve
Aile” temasıyla toplum tabanlı bir saha çalışması planlanmaktadır. Ankara’da uygun bir
alışveriş merkezinde gerçekleştirilecek etkinlikte; topluma diyabet hakkında bilgilendirme
yapılması, açlık kan şekeri ölçümlerinin gerçekleştirilmesi, ailelerin sağlıklı yaşam
davranışlarına teşvik edilmesi ve farkındalık materyallerinin dağıtılması hedeflenmektedir.
Diyabetle mücadele yalnızca bireysel değil; aile, toplum ve kurumlar arası iş birliği
gerektiren çok boyutlu bir süreçtir. Ailelerin diyabet yönetimindeki aktif rolü, hem hastalığın
kontrolünde hem de toplumsal farkındalığın güçlendirilmesinde kritik öneme sahiptir. Bu
doğrultuda, Dünya Diyabet Günü; diyabetin önlenmesi, erken tanı ve etkili yönetimi
konularında aile temelli farkındalık oluşturmak için önemli bir fırsat sunmaktadır.